Μόνο το 29,7% επί του συνόλου των μικρομεσαίων επιχειρήσεων δηλώνει ότι έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις τα τελευταία 3 έτη σε «Τεχνολογικό/ ψηφιακό εξοπλισμό».
Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι έγκυρες μετρήσεις καταγράφουν τα τελευταία χρόνια μια σταδιακή τάση βελτίωσης επιμέρους δεικτών καινοτομίας σε επίπεδο μικρομεσαίων επιχειρήσεων – σε εγχώριο επίπεδο – οι δείκτες ψηφιοποίησης δεν ακολουθούν την ίδια πορεία βελτίωσης, συμπλέοντας με τις ευρύτερες αποκλίσεις και υστερήσεις στην ευρύτερη δέσμη δεικτών παρακολούθησης της τεχνολογικής και καινοτομικής ανάπτυξης.

Αυτό είναι ένα από τα κύρια συμπεράσματα έκθεσης του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας, με θέμα: «Ψηφιακός μετασχηματισμός και μικρές επιχειρήσεις» που παρουσιάστηκε σε εκδήλωση στην Αθήνα.
Χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια

Επιπλέον, ως προς την πηγή χρηματοδότησης της επένδυσης, καταγράφεται στην έκθεση ότι, το 83,2% των επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν επενδύσεις κατά τα 3 προηγούμενα έτη (43,6% επί του συνολικού δείγματος) χρηματοδότησαν τις επενδύσεις αυτές με ίδια κεφάλαια, ποσοστό που κρίνεται ιδιαίτερα υψηλό δεδομένου του πλήθους χρηματοδοτικών εργαλείων που υφίστανται πλέον σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδo

Συγχρόνως, όπως σημειώνεται, το ποσοστό αυτό συνιστά ένα χαρακτηριστικό εύρημα που αναδεικνύει το διαχρονικό ζήτημα της περιορισμένης πρόσβασης των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων σε τραπεζικό δανεισμό και χρηματοδότηση.

Στο 6% τα τραπεζικά δάνεια

Ο τραπεζικός δανεισμός, ως πηγή χρηματοδότησης επενδύσεων, συγκεντρώνει ποσοστό 6%, ενώ ποσοστό 5,1% συγκεντρώνουν τα προγράμματα χρηματοδότησης (π.χ. ΕΣΠΑ). Ακόμα χαμηλότερο ποσοστό (1,7%) συγκεντρώνουν οι εναλλακτικές και εξειδικευμένες μορφές χρηματοδότησης (π.χ. μικρο-χρηματοδότηση, venture capital).

Η ψηφιακή αναβάθμιση των μικρών επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των λιγότερο αναπτυγμένων ψηφιακά, αναδεικνύεται ως κρίσιμος όρος επιβίωσης στη νέα ψηφιακή οικονομία.

Συμπεράσματα

Τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας είναι τα εξής:

• Ως προς το βαθμό γνώσης των βασικών εννοιών του ψηφιακού μετασχηματισμού, διαπιστώνεται ιδιαίτερη διαφοροποίηση αναφορικά με τις επιμέρους τεχνολογίες. Τα υψηλότερα ποσοστά εξοικείωσης συγκεντρώνονται στις έννοιες Ψηφιακές πλατφόρμες (75,3%), Τεχνητή Νοημοσύνη (60,5%), Ρομποτικά συστήματα στην παραγωγή (59,8%) και Τρισδιάστατη εκτύπωση (57,9%), τα οποία όμως δεν συνδυάζονται απαραίτητα και με τους αντίστοιχους βαθμούς ενσωμάτωσης ή παραγωγικής χρήσης (με μικρή εξαίρεση ίσως τις ψηφιακές πλατφόρμες).

• Διαπιστώνεται πολύ χαμηλός βαθμός ανάγκης για περαιτέρω ενημέρωση. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνουν ότι δεν χρειάζονται περαιτέρω ενημέρωση (48,3%) κρίνεται ως εξαιρετικά υψηλό, δεδομένου ότι ο βαθμός εξοικείωσης μεγάλου τμήματος των επιχειρήσεων καταγράφεται ως σχετικά χαμηλός.

• Παρατηρείται περιορισμένος βαθμός ενσωμάτωσης νέων ψηφιακών συστημάτων και χαμηλός βαθμός ολοκλήρωσης μέσω συνδυασμού διαφορετικών ψηφιακών συστημάτων και εφαρμογών, με ιδιαίτερη έμφαση να συγκεντρώνεται σε συγκεκριμένες κατηγορίες ψηφιακών λειτουργιών(π.χ.ψηφιακό μάρκετινγκ).

• Περιορισμένης κλίμακας δραστηριοποίηση διαπιστώνεται σε δράσεις αναβάθμισης των ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, ιδιαίτερα για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Ποσοστό 81% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι οι τεχνολογικές/ψηφιακές αλλαγές που υιοθετήθηκαν δεν είχαν καμία επίπτωση στον αριθμό των εργαζομένων τους, ενώ το 10,7% δήλωσε ότι οι αλλαγές προκάλεσαν αύξηση στον αριθμό τους. Σημειώνεται ωστόσο ότι ένα πολύ υψηλό ποσοστό (62,5%) των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι δεν διαπιστώνουν κάποια έλλειψη στις συγκεκριμένες κατηγορίες δεξιοτήτων με τον τομέα της Μεταποίησης να καταγράφει τα υψηλότερα ποσοστά μη έλλειψης (71,8%).

• Συγχρόνως, το 56,4% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις επηρεάζουν ή θα επηρεάσουν θετικά την επιχειρηματική τους δραστηριότητα, ενώ το 12% εκτιμά ότι θα επηρεαστεί αρνητικά. Ένα υψηλό ποσοστό 24% θεωρεί ότι δεν θα επηρεαστεί αρνητικά ή θετικά.

• Καταγράφεται ένα περιορισμένο ποσοστό επιχειρήσεων με επενδυτική δραστηριότητα, η οποία αφορά, κατά κανόνα, επενδύσεις χαμηλής κλίμακας, ιδιαίτερα ως προς τις μικρότερες επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, μόνο το 29,7% επί του συνόλου των επιχειρήσεων δηλώνει ότι έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις τα τελευταία 3 έτη σε «Τεχνολογικό/ ψηφιακό εξοπλισμό», ενώ το 28,5% έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις σε «Λοιπά μηχανήματα και μηχανολογικό εξοπλισμό». Μόλις το 7,9% επί του συνόλου δηλώνει ότι έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις σε «Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη». Έντονη συσχέτιση διαμορφώνεται μεταξύ των επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν επενδύσεις και των επιπέδων κύκλου εργασιών, καθώς και του αριθμού εργαζομένων.

• Σε επίπεδο πηγής χρηματοδότησης και ύψους επενδύσεων, το 83,2% των επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν επενδύσεις κατά τα 3 προηγούμενα έτη (που αντιστοιχεί στο 43,6% του συνόλου), χρηματοδότησαν τις επενδύσεις αυτές με «Ίδια κεφάλαια». Ο «Τραπεζικός δανεισμός» ως πηγή χρηματοδότησης επενδύσεων συγκεντρώνει ποσοστό 6%, ενώ ποσοστό 5,1% συγκεντρώνουν τα «Προγράμματα χρηματοδότησης» (π.χ. ΕΣΠΑ). Ποσοστό 1,7% συγκεντρώνουν οι εναλλακτικές και εξειδικευμένες μορφές χρηματοδότησης (π.χ. μικρο-χρηματοδότηση, venture capital).

• Ποσοστό 45,7% των επιχειρήσεων που έχουν πραγματοποιήσει επενδύσεις, έχουν επενδύσει σε κατηγορίες ποσών κάτω από 15.000 ευρώ (έως 5.000 ευρώ το 22,7% των επιχειρήσεων και 5.000-15.000 ευρώ το 23%).

• Σε επίπεδο εμποδίων και ανασχετικών παραγόντων, το 50,7% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι το βασικότερο εμπόδιο στην ενσωμάτωση τεχνολογικού εξοπλισμού ή την υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων και εργαλείων είναι η «Έλλειψη χρηματοδότησης» και ακολουθεί ο παράγοντας «Υψηλό κόστος αγοράς και συντήρησης» (35,1%). Η «Ελλειψη δομών ενημέρωσης και καθοδήγησης» συγκεντρώνει ποσοστό 17,2% και η «Έλλειψη εξειδικευμένων δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού» συγκεντρώνει ποσοστό 16,1%.

Προτάσεις

Για τη διευκόλυνση της ψηφιακής και τεχνολογικής μετάβασης των επαγγελμάτων και των επιχειρήσεων του κατασκευαστικού κλάδου στα δεδομένα της νέας «ψηφιακής εποχής», προτείνεται να γίνει μία σειρά παρεμβάσεων στη χώρα μας. Επιγραμματικά, αναφέρονται οι εξής:

• Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού με ταυτόχρονη δημιουργία κατάλληλων σχημάτων πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων.

• Αδειοδότηση επαγγελμάτων με θεσμοθέτηση άδειας ασκήσεως επαγγέλματος σε όσα τεχνικά επαγγέλματα τη στερούνται την παρούσα χρονική περίοδο.

• Εστίαση στις αλλαγές που αναμένεται να επιφέρει ο αναγκαίος ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων στο πλαίσιο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.

• Διαμόρφωση κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων για να μειωθεί η τεχνολογική υστέρηση στα τεχνικά επαγγέλματα και τις μικρές επιχειρήσεις του κλάδου των κατασκευών.

• Αξιοποίηση πόρων από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα για την ενσωμάτωση τεχνολογιών και καινοτομιών, καθώς και την αναβάθμιση του παραγωγικού εξοπλισμού και των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.

• Δημιουργία κατάλληλων καναλιών συστηματικής επικοινωνίας για ενημέρωση σχετικά με τις νέες εξελίξεις και απαιτήσεις σε κάθε κλάδο.

• Ενίσχυση της κουλτούρας των συνεργατικών σχηματισμών και διαμόρφωση σχετικών δομών υποστήριξης, ώστε να μπορέσουν οι μικρές επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του μέλλοντος.

• Συνέχιση και επέκταση προγραμμάτων χρηματοδότησης παρεμβάσεων για την εξοικονόμηση ενέργειας τόσο σε κατοικίες, όσο και δημόσια κτίρια.

• Ενίσχυση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων για να υπάρξει πρόσβαση σε νέες αγορές με αυξημένες απαιτήσεις, κάτι που θα βελτιώσει και την ικανότητα υιοθέτησης και εφαρμογής των νέων τεχνολογιών και στην εγχώρια αγορά.

Πηγή: naftemporiki